Dat zegt Uldis, een zesentwintigjarige leraar Engels en literatuur, met rood haar wat hij in een knotje op zijn hoofd draagt, vol getatoeëerde armen – en hij is gay. Dat laatste vind ik een mooie meevaller want ik vroeg me af hoe het hier in Letland zit met de Katholieke kerk op rechts en de erfenis van de net zo strikte leer van de Sovjets op links. In Riga kun je prima gay zijn zegt hij, daarbuiten is het nog wel een dingetje en zeker ook bij mensen van jullie leeftijd voegt hij er aan toe. Er is wel iets in de maak dat je een contract kunt laten maken, want trouwen gaat nog niet maar over tien jaar vast wel, en dan gaat hij het ook doen.
Ik heb hem aangesproken op een hippe, verdekt opgestelde binnenplaats vol graffiti waar je goedkoop eet, wat ook wel terecht is want de kok is vermoedelijk nog in opleiding of wil eigenlijk acteur worden want de smaak is medium maar het is er wel heel leuk.
Riga is vergelijkbaar met Rotterdam qua grootte & oppervlakte en het is ook een havenstad.
Letland is het land waar meer mensen gaan dan komen, dat geldt voor leven en dood maar ook voor immi- en emigratie. We hebben in Riga niet één voor ons herkenbare buitenlander gezien, donkerdere huidskleur en/of hoofddoek zeg maar. Volgens Google klopt dat want die zijn hier ook niet, ze doen hier niet aan immigranten of vluchtelingen. Da’s eigenlijk niet zo wijs als je eigen bevolking het hardst van heel de wereld terug loopt. Ik zeg hem dat we pakkumbeet 170 nationaliteiten hebben in Rotterdam. Uldis vraagt of dat geen problemen geeft. Ik zeg hem dat die er wel zijn maar dat het wel meevalt, problemen worden vooral gemaakt door de politiek, denkbeelden en/of slecht beleid. Hij snapt het en slecht beleid daar weten ze alles van. Hij vindt het wel een beetje gênant dat Letland maar een handvol Syriërs onderdak heeft gegeven terwijl de Letten zelf jaren terug ook moesten vluchten en wél geholpen zijn.
Uldis zegt ook dat zijn generatie niet zo’n zin in kinderen heeft. Maar sowieso is de verdeling man vrouw hier niet helemaal goed voor de groei: 85 mannen op 100 vrouwen. Daar moeten de gays nog af en de voor de vaderrol ongeschikte drinkebroers.
Hij heeft ondanks de problemen die we in het verschiet zien voor Letland vertrouwen in de toekomst. ‘It’s gonna be wonderful, we need some time that’s all.’ De huidige president schijnt te deugen en de corruptie aan te pakken waar ze blijkbaar last van hebben. Na een paar prutsers is hij een verademing waar de mensen vertrouwen in hebben. Op mijn vraag waarom de steden die we gezien hebben ook voor een behoorlijk deel vol huizen staan met achterstallig onderhoud dan wel dichtgespijkerd zijn zegt hij ‘maar you should have seen it before!’ Toen was het dus nog erger, er wordt nu langzaam maar zeker heel veel gerestaureerd want al die steden zijn juweeltjes. Mooi gevalletje glas half vol, half leeg.
Uldis ziet de toekomst zonnig in, zelfs ondanks het feit dat hij als docent slechts 700 euro per maand verdient en er 300 aan huur kwijt is. De prijzen liggen hier wel iets lager dan in Nederland maar ook niet heel veel. Geld is niet alles want hij lijkt heel gelukkig.
Eric wil weten hoe ze in Letland omgaan met de complexe gewelddadige geschiedenis, onder meer de brute moordpartijen op joden toentertijd. Uldis geeft aan dat er langzamerhand verhalen worden verteld, want al lijkt het gewoon het is nog niet zo lang dat ze hier kunnen zeggen wat ze denken of ervaringen kunnen delen. Dus ook het pijnlijke, zwarte verleden komt naar boven. De geschiedenis is lelijk en moet verteld worden maar ja, je weet hoe het gaat, bij een paar generaties zit de schrik er nog in maar de generatie die niet meer door levende familie is verbonden aan de verhalen vergeet het verleden. Uldis’ familie komt uit Liepaja. Hij vertelt over een oudtante van hem die als meisje met haar moeder naar Siberië werd gestuurd. Ze leefden tussen de bomen in huisjes van koeienpoep en maakten een soort soep van gras. Dat is dan weer geschiedenis die ik niet goed ken met andere slechteriken en waarschijnlijk net zoveel leed.
Het is een leuk gesprek, en met een uitnodiging op zak om eens met zijn opa te gaan praten sluiten we af met een drankje op de toekomst.
tekst: Marga de Waard
foto: Eric Burger