1 september 1940, Amersfoort Leusderweg 165 10:05 uur Van Zandwijk stopte de krant in zijn binnenzak, drukte zijn bril vaster op de neus en las het huisnummer naast de deur nog eens hardop. Hier moest het zijn, bij deze nette twee onder één kap woning, een paar huizen voorbij een slagerij en wat andere winkels. …
Herdenken doet pijn. Wat mij hevig omringt: de verleden tijd. Ten Prooi. ‘O, nu begrijp ik het’. (Armando, Aantekeningen over de vijand, 1981) Van Kaunas naar Rotterdam Mijn Joodse betovergrootouders Abraham Silberstein en Sophia Lewin (ook: Levin/Levy) verlieten rond 1870 Kaunas in Litouwen, dat toen nog Russisch was en Kowno heette. Ze vestigden zich uiteindelijk …
Waarom ik herdenk: de Rotterdamse Silberstein familie en de oorlog Read More »
14 mei 1940, Rotterdam Diergaardesingel 70, 13.20 uur Van Zandwijk wierp een blik op zijn horloge, het liep al weer tegen half twee, als hij doorstapte was hij misschien nog op tijd bij Loos voor haar pauze. Op het moment dat hij de sleutel in zijn broekzak stopte en de straat overstak klonk het klagelijk …
3 juni 1943, Rotterdam, Zoomstraat 5a, 11:05 uur De brief had de stenen vloer achter de voordeur nog niet geraakt of Sophia had hem te pakken. Onmiskenbaar Andries’ handschrift op de envelop, achterop bevestigd met een ’A. Overdijk, Berlijn’. Hoe lang was Andries nou eigenlijk ook thuis geweest? Drie, vier weken op zijn hoogst. Eind …
20 september 1940 Gemeentelijke Arbeidsbeurs Middellandstraat Rotterdam, 10:15 uur ‘Hee, wat kijk ie nou moeilijk?’ Lachend stapte Andries naar buiten met een stapeltje papieren in zijn hand. Zijn zwager Hein trapte zijn peuk uit en spoog op de grond. ‘Ronselaars. Zijn toch allemaal ronselaars van die Arbeidsbeurs? Waar willen ze je heen hebben?’ ‘Duitsland. Bremen.’ …
Dinsdag 5 mei 1942, Amersfoort, Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort 11.00 uur Hij sneed de plakken van het kleffe, grijze brood dun af, zoals hem was voorgedaan door kantinehouder Maarten Boerebach. Voorzichtig legde hij ze in de broodmand op het witte, damasten servet. ‘Let er nou op dat je ze niet breekt, die sneden, want daar houden …
Ik werd geboren na een ramp die gezinnen vernietigde, familieleden uiteendreef en overlevenden het vermogen tot vertellen benam. Veel van wat ik weet over de geschiedenis van onze joodse familie heb ik samen met mijn broer bij elkaar moeten puzzelen uit bevolkingsregisters, oude kranten, het archief van het Rode Kruis, processen verbaal, Verkaufsbücher van door de bezetter onteigende panden en andere documenten. Kale feiten, waar ik zelf verhalen van heb gemaakt, zoals je kunt proberen om een puzzel te leggen waarvan de doos met het voorbeeld zoek is en waarvan je niet weet of de stukjes compleet zijn.
‘Want heus we keren gauw met de gehele familie weer terug’ Mijn moeder herinnerde zich in 2016 nog hoe Fietje in 1942 afscheid kwam nemen in de Zoomstraat, in het Oude Noorden van Rotterdam. Mijn moeder was nog geen acht jaar oud, maar zou dat moment nooit meer vergeten. Fietje was haar grote nicht van …
‘Heden werk ik als friseur, maar ik kan hier mijn kosten niet verdienen, want ik word gebooicot.’
Van Zandwijk keek op van het vel. ‘Is dat wat, Wien?’ Haddewina knikte instemmend. Hij las het nog eens over. ‘Schrijf je dat zo ‘gebooicot’?’
Van Zandwijk schraapte zijn keel. ‘Vandaag is het 20 april’, begon hij. ‘Vandaag is mijn dochter jarig.’ In een hoek van de ruimte zette een lage stem een aarzelend ‘lang zal ze leven’ in, maar de stem stokte toen Van Zandwijk een bezwerend gebaar maakte: hij was voorlopig nog niet klaar.
